Âm thanh vòm hay còn được biết đến với các tên âm thanh 3 chiều, âm thanh 3D. Việc tạo ra một phòng thu không phải đơn giản và việc tạo một phòng thu chuẩn âm thanh vòm cùng công nghệ Dolby Atmos lại càng khó hơn.
Vậy phải làm sao để tạo ra một không gian phòng thu hoàn toàn chìm đắm trong âm thanh vòm đấy và công nghệ Dolby Atmos là gì? Hãy cùng giải phát âm học tìm hiểu trong bài dưới đây.
Lịch sử ra đời và sự hình thành của âm thanh vòm
Âm thanh vòm (Surround Sound) là công nghệ tăng cường âm thanh bằng cách tạo sóng âm 360 độ xung quanh người nghe. Nhờ đó âm thanh được phân tán từ nhiều hướng khác nhau tạo tra một không gian sống động. Nhưng từ khi nào âm thanh vòng xuất hiện?
Năm 1940 loạt phim Fantasia của Walt Disney Productions được sản xuất và phát hành. Đây là một tuyển tập những bộ phim hoạt hình âm nhạc được đánh giá cao của hãng. Lấy cảm hứng từ vở nhạc kịch Flight of the Bumblebee của Nikolai Rimsky-Korsakov, Walt Disney đã tạo ra một chút ong trong Fantasia và khiến cho tất cả người xem cảm giác như thể nó đang bay mọi chỗ trong rạp chiếu phim. Đó chính là bước đầu cho âm thanh vòm.
Âm thanh vòm được tạo bằng cách phân tán âm thanh từ các loa vòm (surround sound speakers) được đặt xung quanh khu vực tiếp thu âm thanh. Trước khi âm thanh được phát ra từ các loa vòm, tín hiệu âm thanh được xử lý bởi các thiết bị âm thanh vòm, bao gồm các bộ giải mã âm thanh (surround sound decoders) và các bộ khuếch đại (amplifiers). Các bộ giải mã âm thanh sẽ xử lý tín hiệu âm thanh stereo (hai kênh) để tạo ra các kênh âm thanh vòm.
Âm thanh vòm có thể được tạo ra bằng cách sử dụng các kênh âm thanh khác nhau, bao gồm kênh âm thanh 5.1 (5 loa vòm và 1 loa siêu trầm), 7.1 (7 loa vòm và 1 loa siêu trầm), và các kênh âm thanh vòm mới hơn, chẳng hạn như Dolby Atmos. Loa vòm sẽ được sắp xếp ở các vị khác nhau để tạo ra các hiệu ứng âm thanh sống động hơn.
Âm thanh vòm Dolby Atmos
Hiện nay trên thị trường cói ba loại công nghệ âm thanh vòm nổi bật trên thị trường THX, DTS và Dolby Atmos.
Công nghệ THX được cho ra đời vào năm 1983 bởi George Lucas, người sáng tạo của loạt phim Star Wars. Nối tiếp cho sự phát triển công nghệ âm thanh vòng khi đó, năm 1993 (DTS) Digital Theater Systems được thành lập và trở nên nổi tiếng với các hệ thống âm thanh nâng cao, đặc biệt là âm thanh vòm.
Và Dolby Atmos là công nghệ âm thanh vòm được ra mắt vào năm 2012 bởi Dolby. Dolby Atmos hoạt động dựa trên một hệ thống phân tán âm thanh 3D. Thay vì chỉ phát ra âm thanh từ các loa trước, sau và hai bên như trong hệ thống âm thanh vòm truyền thống, Dolby Atmos cho phép âm thanh được định vị không chỉ theo chiều ngang và chiều dọc mà còn theo chiều cao.
Hơn thể Dolby Atmos sử dụng metadata để truyền tải thông tin về vị trí, độ cao, và đặc tính không gian của đối tượng âm thanh Metadata này đi kèm với tín hiệu âm thanh và giúp hệ thống âm thanh có thể phân bổ âm thanh từ các đối tượng tới vị trí loa được cố định trong không gian. Metadata cũng cung cấp thông tin về đặc tính không gian của phòng thu, giúp tối ưu hóa trải nghiệm âm thanh cho môi trường cụ thể.
Với Dolby Atmos, âm thanh có thể di chuyển một cách linh hoạt trong không gian xung quanh người nghe. Điều này tạo ra các hiệu ứng âm thanh độc đáo như tiếng mưa rơi từ trên ca
o, tiếng chim bay qua đầu, hoặc âm thanh vũ trụ xung quanh. Điểm mạnh của Dolby Atmos là khả năng tái tạo âm thanh tương tự như trải nghiệm thực tế, đem lại sự sống động và tăng cường trải nghiệm giải trí.
Để nối về điểm nổi bật của công nghệ thì hiệu ứng âm thanh đắm chìm của công nghệ thậm chí còn tốt hơn so với âm thanh vòm 5.1 và 7.1 nhờ vào việc phát triển hơn về chiều sâu, chiều rộng và chiều cao của âm tường.
Ứng dụng của Dolby Atmos
Công nghệ Dolby Atmos đã trở thành một phần không thể thiếu trong nhiều lĩnh vực giải trí, từ điện ảnh cho đến nghe nhạc và trò chơi điện tử. Dưới đây là ba ứng dụng phổ biến:
Trong điện ảnh: Âm thanh vòm là một yếu tố không thể thiếu trong các bộ phim điện ảnh. Việc sử dụng hình ảnh và âm thanh cùng một lúc giúp khán giả có thể trải nghiệm bộ phim lạc vào không gian của câu truyện. Khi trải nghiệm xem phim tại rạp phim không khó để có nhận ra được hiệu ứng âm thanh quan trọng như thế nào.
Trong âm nhạc: Việc trải nghiêm âm nhạc trong không gian âm thanh 360 độ đưa người nghe hoặc người xem vào trung tâm của sự kiện và cung cấp các hiệu ứng âm thanh đặc biệt để tăng cảm nhận và trải nghiệm.
Đối với thiết bị điện tử: Ngày này khi các thiết bị điện tử đã trở thành một vật dụng không thể thiếu trong cuộc sống. Việc một số dòng điện thoại, máy tính bảng, laptop được tích hợp Dolby Atmos từ nhà sản xuất không phải là hiếm trên thị trường. Dolby đã đảo ngược quá trình kết xuất âm thanh kết hợp cùng nền tảng âm thanh dựa trên vật thể để tạo ra trải nghiệm âm thanh vòm ảo bao trùm nền tảng di động.
Tất nhiên đối với laptop việc sử dụng âm thanh vòm Dolby Atmos không miễn phí mặc dù Microsoft tích hợp sẵn công nghệ âm thanh này vào hệ điều hành Windows nhưng yêu cầu người dùng trả phí nếu muốn sử dụng.
Nhưng đối với người sử dụng imac trang bị chip Apple M1 cùng sự cải tiến hệ thống 6 loa (4 loa trầm và 2 loa tweeter đi kèm), giúp tái tạo âm thanh to rõ, trong trẻo. Đặc biệt, iMac M1 nay còn được hỗ trợ công nghệ âm thanh Dolby Atmos giúp những phút giây giải trí khi xem phim, nghe nhạc trở nên sống động, chân thực, hoàn hảo hơn.
Phòng thu âm chuyên nghiệp với âm thanh vòm Dolby Atmos
Trước khi đi sâu vào việc tạo âm thanh vòm cho phòng thu âm cần cân nhắc xem xét kỹ kích thước của căn phòng từ đó có bản thiết kế phù hợp để đảm bảo âm thanh được phản xạ và phân tán trong không gian. Đối với yêu cầu âm thanh vòm Dolby Atmos, ngài Dolby khuyến nghị sử dụng phòng có diện tích ít nhất 25-30 mét vuông với trần cao ít nhất 3 mét để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Các vách tường trong phòng thu cần các vật liệu hấp thụ âm thanh như bông khoáng, bông thủy tinh non và các vật liệu cách âm khác để giảm tối thiểu phản xạ âm thanh trong phòng.
Hơn thể điều quan trọng nhất là cân cách âm phòng thu, vừa để âm thanh không lọt ra ngoài cũng là không để tạp âm từ ngoài đi vào. Việc cách âm tuy thuộc vào yêu cầu cũng như tài chính của phía sử dụng để có thể làm tường cách âm cũng có thể cách âm tường bằng cao su non như mút cách âm và nhựa chịu nhiệt. Cửa cách âm có thể sử dụng những loại cửa chuyên dụng.
 |
 |
 |
 |
| Cửa cách âm chuyên dụng STC 45 | Tấm cách âm BB830 | Tấm lót sàn cách âm BBR7 | Tấm nỉ tiêu âm BlasttFelt/25+ |
Sau khi xong được phần cốt lõi nhất của một phòng thu thì cần xác định vị trí đặt loa. Một phòng thu âm Dolby Atmos yêu cầu một hệ thống loa vòm đa chiều để tái tạo âm thanh không gian 3D. Hệ thống loa Dolby Atmos bao gồm loa trước, loa sau, loa trần và loa nền. Điều quan trọng là sắp xếp loa một cách chính xác để tạo ra âm thanh 3D chính xác và tương thích với định dạng Dolby Atmos.
Bộ xử lý âm thanh Dolby Atmos để giải mã và điều chỉnh tín hiệu âm thanh. Bộ xử lý này sẽ xử lý thông tin âm thanh từ nguồn và phân bổ nó đến các loa trong hệ thống.
Vị trí người nghe trong phòng thu cũng quan trọng. Dolby khuyến nghị người nghe ngồi ở giữa phòng thu và ở khoảng cách bằng với khoảng cách giữa người nghe và màn hình. Phần mềm và thiết bị hỗ trợ Dolby Atmos để thu âm, xử lý và phát lại âm thanh theo định dạng này. Có nhiều phần mềm thu âm và phần mềm sản xuất âm thanh hỗ trợ Dolby Atmos, cùng với các thiết bị như bộ ghi âm và bộ xử lý âm thanh chuyên dụng.
Sau khi thiết lập hệ thống, cần thực hiện hiệu chỉnh và kiểm tra âm thanh để đảm bảo rằng nó đáp ứng các tiêu chuẩn và yêu cầu của Dolby Atmos. Điều này bao gồm việc sử dụng các công cụ đo âm thanh chuyên dụng để kiểm tra tần số, phản xạ âm thanh và sự phân bố không gian.
Điểm bán vật liệu cách âm cho phòng thu âm chất lượng cao
Lidinco là đơn vị chuyên cung cấp giải pháp âm thanh cùng vật liệu cách âm chính hãng được nhập khẩu trực tiếp từ hãng BlastBlock, một thương hiệu nổi tiếng về vật liệu cách âm thanh đến từ Hà Lan.
Lidinco cung cấp các sản phẩm cách âm như: Tấm lót cách âm, Tấm nỉ tiêu âm, Ron/Gioăng chắn cách âm, Cửa cách âm, Tủ thử âm
